Je hebt een pakje zaad gekocht. En je wilt voor het eerst deze zaden gaan kweken tot je favoriete groente of bloem. Maar zaden zaaien hoe moet dat? Hoe begin je ermee? Wat heb je allemaal nodig? In deze reeks van blogs vertel ik je alles wat je moet weten om zo’n piepklein zaadje te laten groeien tot een volwaardige plant.
In dit artikel beginnen we met het begrijpen van wat er achter de verpakking staat, en met de materialen die je nodig hebt om te zaaien.
Instructies achter de verpakking
Aan de achterkant van de verpakking staat er veel nuttige informatie. Er staat onder andere:
- Vanaf wanneer je kunt zaaien
- Waar kun je zaaien (onder glas of in volle grond)
- De plant afstand
Maar wat betekent dit allemaal?
Wat betekent zaaien onder glas?
Zaaien onder glas kan eerder dan zaaien in volle grond. Zaaien onder glas betekent dat je binnen in huis of in een kas alvast de zaden kunt gaan zaaien. Buiten is het nog te koud om te zaaien. Het zaaien van zaden binnen, wordt voorzaaien genoemd.
Voorzaaien heeft heel veel voordelen. Je wint onder andere tijd mee. De paprika plant die in februari binnen voorgezaaid is, is al een stuk groter dan een zaad dat pas half mei buiten gezaaid mag worden.
Sommige zaden moeten zelfs eerst binnen gezaaid worden, omdat ze warmte nodig hebben om te kunnen ontkiemen, en omdat ze traag groeien. Voorbeelden hiervan zijn paprika, pepers en aubergines. Deze groenten moet je vroeg voorzaaien, zodat je wat van kunt oogsten voordat de kou de groei weer stopt.
De zaden kiemen binnen en groeien tot een klein plantje, die je vervolgens buiten uitplant als de risico op vorst voorbij is. Het plantje wordt dus verhuisd, van binnen naar buiten op zijn definitieve plaats.
Ook al mag je buiten zaaien, zaai ik persoonlijk het liefst zo veel mogelijk eerst binnen. Naast tijdwinst zijn er nog vele voordelen van voorzaaien. In dit artikel kun je meer hierover lezen.
Wat betekent zaaien in volle grond?
Zaaien in volle grond betekent dat de zaden buiten gezaaid kunnen worden op hun definitieve plek. Dit kan in een moestuinbed, in een pot of direct in de grond zijn.
Bij sommige planten staat de optie “zaaien onder glas” niet op. Dit zijn planten die het niet leuk vinden om verhuisd te worden. Dit zijn bijvoorbeeld wortels. Tijdens het verspenen kunnen de wortels beschadigd worden, waardoor je kleinere of minder rechte wortels kunt krijgen.
Groenten die snel groeien zoals pluksla en radijs worden vaak meteen buiten gezaaid.
Wat betekent plantafstand?
Op de verpakking staat ook de plantafstand. De plantafstand is de minimale aanbevolen afstand tussen elk plantje. In het begin lijkt de afstand misschien groot, maar sommige planten kunnen best groot worden. Hou je aan de aanbevolen afstand zodat de planten genoeg ruimte krijgen om te groeien. De ruimte is niet alleen nodig om te kunnen groeien, maar het zorgt ook voor beter luchtcirculatie waardoor er minder kans is op schimmels en rotting.
De plantafstand wordt vaak aangegeven met twee afstanden. Tenzij anders vermeld is dit lengte × breedte. Vaak worden gewassen in rijen gezaaid. Lengte is de afstand tussen de planten in dezelfde rij. Breedte is de afstand die nodig is tussen de rijen.
Soms zie je ook breedwerpig zaaien op de verpakking. Breedwerpig zaaien betekent dat je niet in rijen gaat zaaien, maar over de hele oppervlakte zaait.
Wat heb je nodig om zaden te zaaien?
Als je buiten direct gaat zaaien heb je in principe alleen een stuk grond nodig met aarde, of een pot met potgrond. Gebruik voor potten, potgrond en geen tuinaarde. Potgrond is wat luchtiger van structuur waardoor water makkelijker weg kan stromen. De potten moeten onderaan gaatjes hebben, zodat overtollige water weg kan stromen.
Wat heb je nodig om binnen te zaaien?
Materialen om in te zaaien
Je kunt van alles gebruiken om in te zaaien. Je hebt speciale kweekpotjes en kweektrays. Je kunt ook allerlei materialen hergebruiken. Je kunt bijvoorbeeld toiletpapierrollen gebruiken, door het aan de onderkant dicht te vouwen. Zelf vind ik het prettiger om in iets steviger te zaaien. Zelf gebruik ik vaak plastic verpakkingen waarin vlees of groenten in zaten of melkpakken.
Om ruimte te besparen, worden zaden vaak eerst voorgezaaid in kleine potjes of kweektrays. Een kweektray bevat meerdere kleine compartimenten waar 1 of 2 zaadjes in gaan. Het is ruimtebesparend, maar het nadeel is dat de plantjes sneller naar een grotere pot overgezet (verspenen) moeten worden.
Als de zaailingen groot genoeg zijn om vast te houden, worden ze verplaatst naar een grotere pot. Dit is vaak een P9 pot. Een P9 pot is een vierkante of ronde pot van 9 cm bij 9 cm. Deze potten zijn vaak groot en diep genoeg voor het plantje totdat het definitief naar buiten kan. Op deze site kun je allerlei milieuvriendelijk kweekmaterialen kopen.
Verder is een kweekkas of kweektafel met een deksel handig, maar niet per se nodig. Door de gezaaide potten te bedekken met een deksel, droogt de grond minder snel uit en hou je meer warmte vast. Vooral in het begin is het belangrijk om de grond vochtig te houden, totdat het zaadje ontkiemt.
Je hebt ook kleine speciale kweekkassen voor op de vensterbank. Je kunt dit ook zelf maken. In onderstaande video laat ik zien hoe ik kweekpotjes en een kweekkas maakt van hergebruikte materialen.
Type Grond om in te zaaien
Er zijn verschillende soorten grond waaruit je kunt kiezen. Bijvoorbeeld potgrond, zaaigrond of vermiculiet. Potgrond is het goedkoopste en het makkelijkste verkrijgbaar. Je kunt ook potgrond met vermiculiet mengen. Vermiculiet maakt de grond luchtiger en het houdt vocht beter vast.
Er wordt ook speciale zaaigrond verkocht. Zaaigrond is grond speciaal gemaakt voor de eerste paar weken van een plantje. Het is fijner van structuur en bevat minder voedingsstoffen dan potgrond.
In het begin heeft een zaadje nauwelijks voedingsstoffen nodig. Bij te veel voedingsstoffen loop je de risico dat de plantjes te snel willen gaan groeien, waardoor ze lang en dun worden.
Naar mijn ervaring is normale potgrond goed genoeg, als je groenten wilt kweken voor eigen consumptie. In januari en februari gebruik ik wel zelf zaaigrond, want dan is het te donker waardoor de risico op lange dunne zaailingen groot is. Een nadeel van potgrond is dat er soms grotere stukken in zitten. Deze grotere stukken kunnen in de weg zitten van een klein plantje. Ik haal de grotere stukken gewoon weg.
Je kunt ook zelf zaaigrond maken. Dit doe je door normale potgrond te mengen met brekerzand. Brekerzand bevat geen voedingsstoffen. Brekerzand is relatief goedkoop. Je kunt brekerzand kopen bij bouwmarkten zoals Karwei of Gamma. Hoe meer brekerzand je in het mengsel voegt, hoe minder voedingsstoffen in het mengsel zit. Ik voeg ongeveer 1/3 tot 1/4 deel brekerzand toe aan potgrond, om zaaigrond te maken.
Weet je al of je binnen gaat voorzaaien of buiten direct gaat zaaien? Klik op een van de volgende artikelen om meer hierover te lezen:
- Zaden binnen zaaien: tips en instructies
- Zaden buiten zaaien: tips en instructies (binnenkort)
Als je dit artikel leest, ga je waarschijnlijk voor het eerst je eigen groenten en fruit kweken. In dit artikel geef ik je mijn top 5 tips voor het kweken van je eigen groenten en fruit.
* Dit blog bevat affiliate links. Als je via de link iets besteld, verdien ik een klein bedrag. Het kost je geen extra geld, maar hiermee help je mij met de kosten voor het onderhouden van de website. Bedankt daarvoor.
Andere interessante artikelen:
